En bilinen yenilenebilir enerji kaynakları şunlardır:
Bunların haricinde, çevreye etkileri ve taşıdığı riskler tartışma konusu olsa da, sürdürülebilir bir kaynak olan nükleer enerji için yazımızı inceleyebilirsiniz.
Güneş enerjisi, kaynağı Güneş olan ısı ve parlak ışınlardır. Güneş enerjisi, yenilenebilir enerjinin güneş ışığından doğrudan fotovoltaik (PV) kullanılarak elektriğe dönüştürülmesidir. Konsantre güneş enerjisi sistemleri, geniş bir Güneş ışığını küçük bir ışına odaklamak için mercekler veya aynalar ve güneş izleme sistemleri kullanır. Fotovoltaik hücreler, fotovoltaik etkiyi kullanarak ışığı bir elektrik akımına dönüştürür. Güneş enerjisi hakkında detaylı bilgi almak için yazımızı okuyun.
Rüzgar enerjisi, elektrik üretmek için rüzgar türbinlerinin kullanılmasıdır. Rüzgar enerjisi, fosil yakıtların yakılmasından çok çevre üzerinde çok daha küçük bir etkiye sahip olan popüler, sürdürülebilir ve yenilenebilir bir enerji kaynağıdır.
Havanın ısınıp kütlesel olarak yer değiştirmesi ile rüzgâr oluşur. Oluşan bu rüzgârın taşıdığı kinetik enerji uzun zamanlardan beriyel değirmenleri ve yelkenli gemilerde kullanılmıştır. Rüzgâr türbinleri sayesinde bu enerjiden elektrik elde edilir. Rüzgar santralleri, elektrik iletim şebekesine bağlı birçok bireysel rüzgar türbininden oluşur. Rüzgar enerjisi hakkında daha detaylı bilgi almak için sayfamızı inceleyin.
Jeotermal ye rkabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısıya verilen genel addır. Jeotermal enerji ise yer altından gelen ısıdır. Yer kabuğunun altındaki kayalarda ve sıvılarda bulunur.
Yenilenebilir ve sürdürülebilir olan jeotermal enerji, oldukça güvenilir bir enerji kaynağıdır çünkü kullanımında yangın, patlama ve zehirlenme gibi hiçbir risk faktörü taşımaz. Jeotermal enerji hakkında kapsamlı bilgi için yazımızı okuyun.
Biyokütle enerjisi, doğada yaşamını sürdüren hayvan ve bitkilerin atıkları ile üretilen enerji çeşididir. Biyokütle materyalleri işlenerek katı, sıvı ve gaz yakıtlara dönüştürülebilir. Böylelikle biyodizel, pirolitik ve biyoetanol gaz gibi ana ürünler oluşur. Ayrıca gübre, hidrojen gibi yan ürünler de ortaya çıkar. Biyokütle enerjisi, ısı, ulaşım ve elektrik olarak üç temel alanda kullanılır.
Biyomas kaynaklar tarımsal/klasik ve kentsel atıklar olarak iki ana başlıkta incelenebilir. Tarımsal/klasik atıklara orman, odun, mısır, buğday, tarla ürünleri ve çiftlik hayvanı atıkları örnek gösterilebilir. Kentsel atıklara ise gıda işleme atıkları, çöp gazı, atık su ve benzeri örnekler verilebilir.
Biyokütle enerjisi hakkında daha fazlasını öğrenmek için yazımıza göz atın.
Hidroelektrik, suyun akış gücünden elektrik enerjisi elde edilmesidir. Debisi yüksek olan nehirler daha fazla enerji potansiyeli barındırır. Hidroelektrik Enerjisi Santralinde (HES) su, boruların içerisinden geçip türbinlere doğru yönlendirilir ve pervane düzenindeki kolları hareket ettirerek türbinlerin dönmesini sağlar. Jeneratörlere bağlı olan bu türbin düzenekleri de kinetik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir. Barajlara ilişik olan HES'ler, üretilen elektriği iletim hatları vasıtasıyla şehirlere aktarır. Birçok hanenin elektrik tüketimi bu yolla karşılanır.
Ucuz, temiz, yerli ve yenilenebilir olan HES'lerin çevre bölgelerin coğrafi yapısını etkileyen, su canlılarının yaşam alanlarına müdahale eden ve bazı yerlerde su seviyesinin yükselmesine sebep olan yönleri vardır. Bu yözden hidroelektrikte gerekli fizibilite çalışmaları yapılmalı, çevre üzerindeki etkiyi minimuma indirecek harcamalardan kaçınılmamalıdır.
Hidroelektrik hakkında kapsamlı bilgi için yazımızı inceleyin.
Yakıldığında açığa sadece su çıkaran ve fosil yakıtlara göre %39 daha verimli olan hidrojen enerjisi, geleceğin en önemli yenilenebilir enerji kaynakları arasındadır. Otomobil yakıtından petrokimya endüstrisine, ısıtma ve soğutma sistemlerinden depolama ve ayrıştırma sistemlerine kadar birçok alanda kullanılabilir. Hidrojen enerjisini sıvı veya gaz halde depolamak da mümkündür.
Hidrojen enerjisi konusunda bilgi edinmek için ilgili sayfamızı ziyaret edin.
Yenilenebilir enerji, doğal olarak yenilenebilen ancak akışı sınırlı olan kaynaklardan elde edilen enerjidir. Yenilenebilir kaynaklar neredeyse tükenmezdir. Yenilenebilir enerji kaynaklarına Güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, jeotermal enerji ve biyokütle enerjisi örnek verilebilir.
Yenilenebilir enerjinin en önemli avantajlarından biri, sera gazı ve benzeri kirletici gazlar oluşturmamasıdır. Yenilenebilir enerji kaynakları bize emisyonsuz enerji, ısı, araba ve hatta hava ulaşımı sağlar. Küresel ısınmaya katkı sunmayan enerji kaynaklarını benimsemek oldukça önemlidir. Temiz havayı ve temiz suyu korumasının yanında ucuza elektrik sağaması da yenilenebilir enerjinin avantajları arasında listelenebilir. Doğada varlığını korur ve kısa sürede yerine konulabilir.
Adından da anlaşılacağı gibi yenilenebilir enerji, Güneş ışığı, rüzgar, su, biyokütle ve hatta jeotermal gibi doğal olarak kendilerini yenileyen kaynaklardan elde edilir. Bu nedenle asla tükenmeyen, sürdürülebilir bir yakıt kaynağıdır.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının en önemli dezavantajlarından biri ise uzun vadede maddi açıdan yarar sağlasa da ilk etapta yüksek kurulum maliyeti gerektirmeleridir. Rüzgar santralleri, solar tarlalar ve hidroelektrik santralleri önemli yatırımlar, arazi ve elektrik altyapısı gerektirir. Maddi yükümlülükleri azaltmak ve yenilenebilir enerji masraflarının bir kısmını karşılamak için devlet teşvik ve destek paketleri vardır. Devlet teşvikleri hakkında detaylı bilgi almak ve başvuru şartlarını öğrenmek için Yenilenebilir Enerji Destekleri sayfamızı ziyaret edin.
Yenilenebilir enerjinin dezavantajları arasında enerji depolama zorlukları da vardır. Güneş panelleri ve rüzgar türbinleri her ne kadar enerji üretimi esnasında karbon emisyonu yapmasa da üretimleri, nakliyeleri ve kurulumları hala karbon ayak izi yaratıyor. Yenilenebilir enerji bileşenleri, nakliye ve montaj için gerekli dizel ve benzinli araçlara ek olarak, genellikle yüksek miktarda elektrik tüketen büyük fabrikalarda üretim yapılmasını da gerektiriyor.
Türkiye’nin ana enerji kaynağı şimdilik fosil yakıtlardır. Kömür, doğal gaz ve petrol gibi fosil yakıtlar, toplam enerji kaynağının yaklaşık %70’ini oluşturur. Güneş, hidroelektrik, jeotermal ve biyokütle enerjisi dışında alternatif olarak dalga enerjisi de kullanılabilir.
Dalga enerjisi sistemlerinde dalgaların hareketinden ve basıncından yararlanılarak elektrik enerjisi elde edilir.
Türkiye’de mevcut durumda yenilebilir enerji kaynağı kullanımı hala çok azdır. 2015 yılı itibariyle Türkiye’nin toplam enerji kaynaklarının yaklaşık olarak yüzde 32’sini yenilenebilir kaynaklar oluşturur. Hangi yenilebilir enerji kaynağı elektrik üretiminin ne kadarını oluşturuyor bilgisine aşağıdaki tablo ve grafikten ulaşabilirsiniz.
Görsel: 2023 Türkiye'nin Yenilenebilir Kaynaklardan Elektrik Enerjisi Üretiminin Dağılımı
Kaynak: TEİAŞ
En yaygın yenilenemez enerji kaynakları şöyle listenebilir:
Yenilenemez enerji kaynakları, tüketim oranını koruyabilecek bir ölçekte üretilemeyen, yeniden oluşturulamayan veya yeniden kullanılamayan doğal kaynaklardır. Yenilenemez enerji kaynaklarının en temel özelliği, sürdürülebilir yapıda olmamalarıdır. Bu kaynaklar, fosil yakıtlar ve mineraller olarak temelde ikiye ayrılabilir.
Türkiye enerji kaynakları bakımından dışa bağımlı durumdadır ve enerji kullanımının büyük bir kısmını yenilenemez enerjilerden sağlar. Türkiye’de en çok kullanılan yenilenemeyen enerji kaynakları şunlardır:
Özellikle elektrik üretimini yenilenebilir enerjiden sağlamak için günümüzde büyük adımlar atılıyor. Birçok yerde güneş paneli tarlaları, rüzgar gülleri ve barajlar kuruluyor.
Devlet, üretime teşvik etmek amacıyla enerji üreten firmalara hem kurulum aşamasında maddi destek sağlıyor hem de üretilen enerjinin fazlasını satın alıyor.
Enerji destek ve teşvikleri sunan kurumlarla ilgili daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki sayfaları inceleyin:
Yenilenebilir enerji, hem üretim açısından hem de doğa açısından büyük öneme sahiptir.Türkiye de başta olmak üzere tüm dünydada bu alanda yeni şirketler kuruluyor. Dünyadaki başlıca yenilenebilir enerji şirketleri şunlardır:
Yenilenebilir enerji, doğal kaynaklardan elde edilen temiz ve sürdürülebilir enerji çözümleri sunar. Afet bölgelerinde fosil yakıtlara bağımlı kalmadan enerji üretmek için güneş enerjisi kullanımı ideal bir çözüm olabilir. Bu enerji kaynağı, afet anlarında sürdürülebilir ve bağımsız bir enerji kaynağı sunar.
Detaylı bilgi için inceleyin: Afet Bölgelerinde Güneş Enerjisi Kullanımı>>
